Het was heel even rustig, maar daar gaat weer een auteur. Dit keer gaat Joost Zwagerman van de Arbeiderspers naar Hollands Diep, of liever gezegd naar Robbert Ammerlaan. Tja, auteurs komen en gaan. Eens in de zoveel tijd krijg ik de vraag van een uitgever wat te doen omdat er een auteur van uitgever wisselt. Vertrekkende auteurs vertellen doorgaans dat ze bij hun oude uitgever niet goed zijn behandeld en daarom gaan. Of dat dan waar is of niet, juridisch is het handig, dat laat ik hieronder zien. In het geval van Zwagerman is er geen sprake van klachten over AP, Joost spreekt over behoefte aan een nieuwe biotoop. Tja, de een wisselt bij een dergelijke behoefte van partner, de ander van uitgever.

Hoe zit het nu juridisch als er een auteur weg gaat? Een relevante vraag, want geloof me of niet, de doorsnee uitgever heeft geen idee wat het betekent als een auteur gaat. Hoe zit het met lopende of geplande titels en hoe met de backlist?

Uitgangspunt als het gaat om een literair auteur (en je zou het werk van Zwagerman met enige goede wil literair kunnen noemen) is doorgaans het zogenaamde VVL contract. Een contract dat in uitgebreide onderhandelingen tussen GAU en VVL tot stand is gekomen en zo is uitgebalanceerd dat een rechter er niet zo snel iets op aan te merken zal hebben.

De uitgever kan een titel net zo vaak herdrukken als hij wil (artikel 13). Betekent dat dan dat de auteur voor eeuwig aan de uitgever verbonden kan zijn? Nee, de auteur kan de overeenkomst om een aantal redenen beëindigen (15):  1) als de uitgever de titel niet uitgeeft, 2) als het werk langer dan een jaar niet beschikbaar is voor de verkoop en 3) als de verkoop erg achter blijft. Dat zijn zeg maar de praktische zakelijke en begrijpelijke redenen om de overeenkomst te beëindigen.

Partijen kunnen echter ook beëindigen als er sprake is van een ernstige tekortkoming (15 lid 2). Dit is het artikel dat wordt aangegrepen als de auteur klachten heeft over de samenwerking zoals ik hierboven al aanhaalde. De auteur kan dan nog beëindigen als de uitgever failliet gaat en tot slot als de overeenkomst tien jaar heeft geduurd om zwaarwegende redenen (15 lid 5).

Een “herenakkoord” (dat kan ook tussen dames zijn) kan verder zijn basis vinden in art 15 lid 8: “Het staat de auteur vrij om voor nieuw werk een overeenkomst aan te gaan met een derde. Op verzoek van de auteur is de uitgever bereid met de auteur of met deze derde in overleg te treden over de mogelijkheid tot en de voorwaarden voor een eventuele beëindiging van deze overeenkomst ondanks het feit dat zich geen van de in dit artikel genoemde beëindigingsgronden heeft voorgedaan. De uitgever blijft echter gerechtigd om de auteur aan deze overeenkomst te houden.”

Geen uitgever is overigens verplicht dit Modelcontract te hanteren, maar het is usance om het wel te doen. Wat betekent dit dus voor het vertrek van Zwagerman? Dat hij met een nieuwe titel naar een nieuw uitgever mag. Een nieuwe titel is dan wel een titel waarover hij nog geen overeenkomst had afgesloten met AP, die zou nog gewoon daar moeten verschijnen. En voor zijn volledige backlist moeten Zwagerman (in de praktijk zal dit onderhandelen gebeuren door Ammerlaan) en AP met elkaar onderhandelen. En het belang van de backlist is duidelijk, die vertegenwoordigt gewoon een waarde en om die waarde gaat worden gesteggeld, daar kun je vergif op innemen.