David Guetta is de laatste in een steeds langer wordende rij van artiesten die hun muziekrechten verkopen. Naar verluidt, zou de Franse superster met de verkoop aan Warner Music zo’n 100 miljoen dollar verdienen.

Waarom verkopen de laatste tijd zoveel grote artiesten hun rechten voor een groot bedrag? En wát verkopen ze nu eigenlijk precies?

Wie zijn de (ver)kopers?

Bob Dylan ($300 – 400 miljoen), Neil Young ($ onbekend), Stevie Nicks ($100 miljoen), Paul Simon ($250 miljoen), Imagine Dragons (>$100 miljoen), Shakira ($ onbekend), Lindsey Buckingham ($ onbekend), Calvin Harris ($100 miljoen), Red Hot Chili Peppers ($140 miljoen), en ga zo maar door. En er hangen nog veel meer deals in de lucht; Noel Gallagher zou wel eens de volgende kunnen zijn.

In de afgelopen paar jaar hebben heel wat grote artiesten (delen van) hun rechten verkocht. Sommigen verkochten hun rechten aan bestaande publishers (o.a. Bob Dylan en Paul Simon), anderen verkochten hun rechten aan investeringsfondsen als Vine Alternative Investments (o.a. Calvin Harris) en Hipgnosis (o.a. RHCP).

Vooral dat laatste fonds (Hipgnosis) keert regelmatig terug in de schijnwerpers. Is het niet vanwege alweer een aankoop van een rechtencatalogus van een internationale muziekgrootheid, dan is het wel vanwege de aankondiging van nieuwe financiële injecties om nóg meer rechten te kunnen kopen. Hipgnosis heeft sinds haar oprichting in 2018 al meer dan $2 miljard aan catalogi uitgegeven. Naar verluidt zou het fonds nu al $2,21 miljard waard zijn.

De markt voor muziekrechten wekt ook de interesse van private equity-partijen. Zo kondigde eerder dit jaar één van de grootste private equity-investeerders ter wereld, KKR, een samenwerking aan met BMG om haar debuut te maken in de wereld van het investeren in muziekrechtencatalogi. KKR en BMG zetten bij oprichting al direct minstens $1 miljard opzij om te investeren.

De trend van muziekinvesteringsfondsen is ook overgewaaid naar Nederland, waar sinds begin dit jaar het Pythagoras Music Fund actief is (opgericht door o.a. John Ewbank).

Wat verkopen die artiesten nu precies?

Maar de hamvraag is: wat verkopen al die artiesten nu eigenlijk voor zoveel geld? In nieuwsberichten lees je steeds dat artiesten hun ‘muziekrechten’ of hun ‘muziekcatalogus’ verkopen. Maarja, wat is dat dan? Dat blijkt in de praktijk per artiest nogal te verschillen.

Het lijkt erop dat het vooralsnog in de meeste gevallen gaat om de verkoop van auteursrechten (of in elk geval: de aanspraak op inkomsten daaruit). Oftewel: het recht van componisten ten aanzien van door hen gecomponeerde muziekwerken en het recht van songwriters ten aanzien van door hen geschreven lyrics. Dit lijkt bijvoorbeeld het geval te zijn bij onder meer Boby Dylan, Paul Simon en Shakira.

In andere gevallen verkopen artiesten alleen een bepaald deel van hun auteursrechten, namelijk de uitgaverechten oftewel de publishingrechten. Ze behouden dan dus zelf een deel van de auteursrechten, namelijk hun zogenaamde writer’s share.

In weer andere gevallen worden er geen (delen van) auteursrechten verkocht, maar gaat het om de verkoop van naburige rechten. Dat zijn de rechten op een bepaalde uitvoering van een muziekwerk (voor uitvoerend kunstenaars) en de rechten op een bepaalde opname van een muziekwerk (voor fonogrammenproducenten). Dat laatste recht wordt ook wel het ‘masterrecht’ genoemd. Het lijkt erop dat David Guetta recent zijn naburige rechten heeft verkocht aan Warner Music.

De bekende platenproducer Jimmy Iovine (producer en engineer van platen van artiesten als Bruce Springsteen, Tom Petty en U2, en ook medeoprichter van Beats By Dre) verkocht zijn rechten als record producer (waarschijnlijk aan hem toegekende naburige rechten).

Daarnaast verkopen sommige artiesten niet alleen rechten over reeds bestaande muziek, maar gaan ze ook de verplichting aan om toekomstige rechten bij de koper onder te brengen (Lindsey Buckingham brengt toekomstige auteursrechten voor 50% onder bij Hipgnosis en David Guetta en Warner Music zijn ook een overeenkomst aangegaan voor het onderbrengen van toekomstige muziekopnamen). Ook worden regelmatig allerlei aanvullende afspraken gemaakt, zoals de afspraak tussen Stevie Nicks en Primary Wave op grond waarvan zij een joint venture aangaan voor het tekenen van nieuw songwriters-talent. Imagine Dragons verkocht hun auteursaandelen in de auteursrechten, maar ook een deel van de publishingrechten, terwijl het andere deel van de publishingrechten in het bezit is van Universal Music Publishing.

Wat in elk geval vaak gebeurt, is dat artiesten niet alles verkopen wat ze hebben. Zo verkopen sommige artiesten slechts de rechten ten aanzien van een deel van hun catalogus, terwijl andere artiesten slechts een percentage van hun rechten verkopen. Neil Young verkocht bijvoorbeeld 50% van zijn rechten en behield de andere 50% zelf en Stevie Nicks verkocht 80% en behield 20% zelf.

Hoe komt de koopprijs tot stand?

De bedragen die sommige investeerders bereid zijn te betalen voor rechtencatalogi zijn fors. Daarbij wordt de koopprijs vaak berekend met behulp van een zogenaamde multiple, oftewel: een X aantal keer de (gemiddelde) jaarlijkse inkomsten uit de exploitatie van de desbetreffende rechten. Naar verluidt zou het bij Bob Dylan, Neil Young, Stevie Nicks en RHCP gaan om een multiple van 25 tot 28 keer de jaarlijkse opbrengsten. Bij Paul Simon zou het zelfs gaan om een multiple van 30. Vermoedelijk worden die multiples gerekend over de gemiddelde opbrengst over een aantal jaren (waarschijnlijk de laatste paar jaar); uiteindelijk is de waardering gebaseerd op een combinatie van in het verleden behaalde resultaten en de te verwachten opbrengsten in de toekomst. Voordat de koopprijs tot stand komt, zullen artiesten dus ook inzicht moeten geven in hun administratie en inkomsten over de afgelopen jaren. Het kopende muziekfonds zal een goede due dilligence willen uitvoeren, om zo goed mogelijk te kunnen vaststellen hoeveel inkomsten bepaalde nummers in het verleden hebben gegenereerd.

Waarom verkopen al die artiesten opeens hun rechten?

De laatste jaren is verkoop van rechtencatalogi booming business. Dat heeft vermoedelijk verschillende oorzaken, waarvan ik er een paar noem:

1. Directe inkomsten: de eerste oorzaak is voor de hand liggend. Als je als artiest nu (een aandeel in) je rechten verkoopt, betekent dat direct cash in het handje. Je hoeft dus niet elk jaar opnieuw je (fluctuerende) inkomsten af te wachten. Je krijgt in één keer een lumpsum-betaling waarmee je zekerheid verkrijgt op korte termijn. Of je eenzelfde bedrag zou hebben ontvangen als je je rechten zou hebben gehouden, weet je op voorhand niet zeker (de markt kan instorten, je muziek kan aan populariteit verliezen, etc.). De keerzijde van het verhaal is natuurlijk dat je na verkoop in principe niet meer kunt profiteren van eventuele toegenomen populariteit of gestegen inkomsten. Tenzij je een deel van de rechten zelf hebt gehouden natuurlijk, dan weer wel. Een artiest kan dus nu misschien in één keer tientallen miljoenen dollars krijgen, terwijl het voor hem/haar onzeker is of hij/zij over een langere periode hetzelfde bedrag zou krijgen. Bovendien zou voor sommige artiesten hun leeftijd kunnen meespelen; misschien liever op je tachtigste nog even $100 miljoen krijgen waar je zelf wat mee kunt doen, dan een groot deel van de inkomsten laten binnenkomen als je al dood bent.
2. Strijd over muzikale erfenis voorkomen: een tweede oorzaak is dat sommige artiesten willen voorkomen dat hun erfgenamen in conflict komen met elkaar over de exploitatie van rechten. Door hun catalogus voor hun overlijden te verkopen, wordt het potentiële conflict beperkt tot wie heeft recht op welk deel van het geld. En dat is eenvoudiger in een testament te verwerken, dan een kerstboom aan rechten. Bovendien beslist de artiest zo in elk geval zelf wat er met zijn/haar rechten gebeurt. Noel Gallagher zei over zijn gesprekken met Hipgnosis over de verkoop van zijn rechten bijvoorbeeld gekscherend het volgende: “My fear is leaving it to my kids and they’ll swap it for a choc ice or Playstation”.
3. Inkomsten uit muziekrechten stijgen: een derde oorzaak is dat inkomsten uit muziekrechten de laatste jaren weer sterk in de lift zitten, met name sinds de introductie van streaming. Na de (illegale) downloadrevolutie en het langzaam uitsterven van CD’s leek een deel van de muziekindustrie ten dode opgeschreven, maar de revival is inmiddels zo sterk, dat de inkomsten uit opgenomen muziek hoger zijn dan ooit. De Covid 19-pandemie doet daar nog eens een schepje bovenop, zoals ook blijkt uit de meest recente forse stijging van streaming (en vinyl-verkopen) in de US. Hogere inkomsten = meer interesse van investeerders, die muziekrechten zien als relatief veilige beleggingen voor de lange termijn.
4. Belastingvoordeel: een vierde – niet onbelangrijke – oorzaak lijkt erin gelegen dat de verkoop van muziekrechten (in elk geval in de Verenigde Staten) een belastingvoordeel met zich lijkt te brengen. De verkoop van rechten wordt in de VS kennelijk beschouwd als vermogenswinst op de lange termijn, hetgeen een stuk lager wordt belast dan jaarlijkse royaltyinkomsten, die als ‘gewone’ inkomsten worden beschouwd. Bovendien heeft Joe Biden wijzigingen aan de belastingregels voorgesteld die tot hogere belastingtarieven voor artiesten kunnen leiden. Door hun muziekcatalogi nu te verkopen, kunnen artiesten voorkomen dat hun inkomsten onderhevig worden aan dergelijke hogere belastingtarieven.
5. Geldproblemen: een vijfde mogelijke oorzaak is gerelateerd aan de eerste: het zou kunnen dat sommige artiesten een cash-probleem hebben, al dan niet mede als gevolg van de Covid-19 pandemie en/of uitgavepatronen, etc. De inkomsten uit liveoptredens zijn immers volledig weggevallen en voor veel artiesten bestond het inkomen voor het overgrote deel juist uit geld dat binnenkwam uit liveshows. In zo’n geval zou een artiest eerder geneigd kunnen zijn zijn/haar rechten nu in één keer te verkopen om de financiële positie te verstevigen.

Er zullen nog vele artiesten volgen

Het einde lijkt nog lang niet in zicht. De komende jaren zullen vermoedelijk nog veel meer artiesten (een deel van) hun rechten verkopen aan investeerders. Ook in Nederland verwacht ik binnenkort de publiekelijke bekendmaking van de verkoop van rechtencatalogi.

Noel Gallagher weet in elk geval al wat hij met de opbrengsten van een eventuele verkoop gaat doen, als het zover komt:

“What do you do? Leave it to your kids? They don’t value music. Or do you take the £200million and buy the superyacht and the Learjet and go, ‘F***ing have it, come on! I think the latter. I’m getting a superyacht, I’m gonna call it ‘Mega Mega White Thing’. I’m gonna spend a year at sea. People can come and visit. I’ll be flying out my hairdresser, Neil, and paying £40,000 for a haircut. I’ll have a chef.”

Meer weten? Neem contact op met Syb Terpstra.