Onder deze veelbelovende titel hield Lisa Kuitert, hoogleraar boekwetenschap en boekenbobo, een lezing tijdens het ereadingevent van afgelopen dinsdag. Vergezichten gepresenteerd door een hoogleraar boekwetenschap in deze voor de boekenbranche barre tijden, als dat geen baken van licht zou moeten zijn, wat dan wel? Met hooggespannen verwachtingen schoof ik dan ook aan bij deze sessie. En de gepresenteerde vergezichten, die voor immer bewaard moeten blijven voor het nageslacht, deel ik hier dan ook met u.

Vergezicht 1. Het klassieke boek (van papier en zo) is heel anders dan digitale tekst. Immers het boek is met liefde gemaakt en is magisch. Een digitale tekst is vluchtig en minder waardevol. Woeah….Wacht even. Terwijl de wereld om ons heen en masse overschakelt van papier naar digitaal betekent dit dus eigenlijk een verschraling? Vroeger was alles beter? Waarom is dit een verschraling. Wat is er liefdevol aan een geprint boek? Waarom steekt dat schril af tegen digitale  teksten? Het gedrukte boek is toch eigenlijk gewoon de weergave van een digitaal manuscript, digitaal opgemaakt, maar uiteindelijk geprint? Als je dat digitale boek nu eens vergelijkt met een boek dat met de hand geschreven werd in vroeger tijden, tja dan kan ik me voorstellen dat je een vergelijking maakt tussen met liefde met de hand gemaakt en gedrukt. Bij het onderscheid digitaal analoog gepaard aan een waardeonderscheid kan ik me niets voorstellen. Ik kan van tekst in beroering raken, ongeacht of die mij bereikt per boek (al dan niet digitaal), per sms of via Twitter. Ik ben een lezer en dat heeft met boeken niets te maken.

Vergezicht 2 dan? Kuitert deelde nog een ander vergezicht met ons. Uitgeverijen zouden niet langer boekenondernemingen moeten zijn, maar dienstverleners. En die diensten zouden dan kunnen worden ingekocht door schrijvers. De macht moet weer terug naar de schrijvers. Dat is een mooi staaltje van onzindelijk redeneren. Allereerst veronderstelt de macht terug dat de macht ooit bij de schrijver lag, hem is ontstolen en dat die macht nu weer naar de rechtmatige eigenaar terug zou moeten. Wie dat denkt heeft nog nooit een uitgever horen verzuchten aan welke wensen van een schrijver nu weer tegemoet gekomen moet worden. Er zijn oppermachtige schijvers en er zijn oppermachtige uitgevers, maar over het algemeen zijn de rollen aardig verdeeld. Kuitert kreeg tegengas vanuit de zaal. Immers hoe zag Kuitert het voor zich dat een schrijver zou gaan investeren? Is niet het overgrote deel van de schrijvers romantisch armlastig? Ja, wierp Kuiters tegen: E.L. James (50 shades) is toch als selfpublished author begonnen, dus het kan wel. Ja, mevrouw Kuiters, het kan wel. Maar wilt u op een mogelijkheid een bedrijfseconomisch model bouwen? Moeten voortaan alle uitgevers aan hun schrijvers gaan melden dat er geld op tafel moet komen en dat dat de diensten per uur of dag kunnen worden ingekocht? Een enkele (reeds succesvolle) schrijver zal dit mogelijkheden bieden, maar 99% niet. Dat bedrijfsmodel mevrouw Kuitert, is vergelijkbaar met het stoppen met werken omdat de mogelijkheid bestaat dat je de staatsloterij wint.

Hooglerares Kuitert gaf er blijk van alle voeling met de boekenbranche verloren te hebben, met een dedain vanuit de klassieke ivoren toren schetste zij slechts studeerkamervergezichten. Mij lijkt dat mevrouw Kuitert een andere baan moet gaan zoeken.