De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de “Afdeling”) heeft geoordeeld dat de Kansspelautoriteit (“Ksa”) ten onrechte een dwangsom heeft opgelegd aan EA, de uitgever van het beroemde computerspel FIFA (9 maart 2022, ECLI:NL:RVS:2022:690). De Afdeling komt hiermee tot een andere uitspraak dan de rechtbank Den Haag in eerste aanleg oordeelde (15 oktober 2020, ECLI:NL:RBDHA:2020:10428).

Dwangsom Ksa aan EA voor onvergund aanbieden van kansspelen

De Ksa heeft in 2019 een dwangsom met een maximum van €5.000.000 aan EA opgelegd, omdat zij meende dat EA met het aanbieden van zogeheten FIFA-packs of loot boxes (een digitaal pakketje met FIFA spelers), onvergund kansspelen had aangeboden.

Volgens de Ksa moeten loot boxes, waarbij toeval de inhoud bepaalt en de prijzen een economische waarde hebben, worden aangemerkt als kansspel in de zin van artikel 1 lid 1 aanhef en onder a van de Wet op de kansspelen (“Wok). Nu EA deze kansspelen zonder vergunning aanbiedt, handelt zij in strijd met de Wok, aldus de Ksa.

Loot boxes geen opzichzelfstaand spel

In de uitspraak van de Afdeling draait het om de vraag of de loot boxes als een opzichzelfstaand spel, dat los staat van de FIFA Ultimate Team-modus (“FUT”-modus) kan worden beschouwd en ook als zodanig moet worden beoordeeld.

De Afdeling merkt op dat loot boxes een kansspelelement bevatten. Volgens de Afdeling kunnen loot boxes echter niet als een opzichzelfstaand spel worden beschouwd. De loot boxes zijn onderdeel van de FUT-modus, mede omdat het overgrote deel van de loot boxes wordt verkregen en gebruikt voor deelname aan de FUT-modus. Dat de loot boxes los van een FIFA wedstrijd verkregen en geopend kunnen worden, maakt volgens de Afdeling niet dat de loot boxes als afzonderlijk spel kunnen worden beschouwd. Voorts constateert de Afdeling dat de verhandelbaarheid van de loot boxes op de zwarte markt betrekkelijk is. De zwarte markt richt zich met name op het verhandelen van complete FIFA accounts in plaats van losse pakketten met spelers of de inhoud daarvan. De Ksa kan niet één onderdeel – namelijk dat de loot boxes los van het spel te kopen en te openen zijn – isoleren om te concluderen dat sprake is van een apart spel, tenzij de Ksa uitgebreid kan motiveren dat dit op grote schaal plaatsvindt. Daarin is de Ksa volgens de Afdeling niet geslaagd.

Gelet op het voorgaande oordeelt de Afdeling dat loot boxes niet kunnen worden aangemerkt als een opzichzelfstaand spel. Nu niet in geschil is dat de FUT-modus een behendigheidsspel is en deelnemers invloed hebben op de uitkomst van dat spel, concludeert de Afdeling dat loot boxes – als onderdeel van de FUT-modus – niet als kansspel kunnen worden gekwalificeerd (r.o. 8.5 en 9). De Afdeling herroept zodoende het dwangsombesluit.

De Ksa laat op haar website weten te gaan bezien wat de consequenties van deze uitspraak zijn voor de aanpak van loot boxes door de Ksa.