Kodak is failliet. Het 19e eeuwse bedrijf dat fotografie in de wereld groot heeft gemaakt is niet meer. Voor de fotografie was Kodak wat Apple is voor de muziekindustrie. De grote gangmaker. En toch is Kodak ter ziele. De oorzaak laat zich raden. Kodak zag heel goed wat er gebeurde in de branche, maar besloot niet mee te bewegen.

Het mooiste voorbeeld daarvan vond plaats in 1975. Kodak vond de digitale fotocamera uit. Je zou zeggen dat als Kodak toen de iPod-move gemaakt zou hebben, dat ze dan nu nog steeds marktleider waren geweest. Maar Kodak deed het tegenovergestelde. Zij stopte de vondst diep weg in haar eigen archieven. Legde de uitvinders een geheimhoudingsbeding met torenhoge boetes op en ging gewoon door met het verkopen van analoge producten. Fotorolletjes en camera’s.

En dat ging jaren goed. Tot ze in de jaren negentig opnieuw een afslag weigerden. De digitale techniek om beeld mobiel te maken diende zich aan, maar Kodak liet die markt met schijnbare onverschilligheid aan Sony en Canon. Voor de tweede keer overwon het sentiment dat men zich zelf geen kannibaliserende concurrentie wilde aan doen. En dus werd Kodak niet door zich zelf maar door anderen opgegeten.

Zet deze behoudendheid eens tegenover de handelwijze van Pathé. We kennen Pathé allemaal van de bioscopen. Popcorn, handje vast houden, zoenen op de laatste rij en tussendoor naar de film kijken. De historie van Pathé is ook de moeite waard. De gebroeders Pathé werden in dezelfde periode als Kodak groot. En uiteindelijk verkochten ze hun belangen in 1929 aan Kodak. Nog geen tien jaar later ging Pathé failliet (goed gedaan Kodak…). En de broertjes Pathé? Die sleten hun goedgevulde dagen aan de kust van Monaco..

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog startte Pathé door en sindsdien gaat het crescendo. Maar VoD? De ervaring van een film in een bioscoop is toch niet te vervangen door een digitale versie? (U kent dat argument wel, niemand zal zijn cd’s vervangen door downloads, niemand zal zijn boeken vervangen door digitale versies). En toch heeft Pathé het aangedurfd om een downloadplatform te starten. Je hebt er een internet-tv voor nodig (maar geen settopbox) en klaar ben je.

Natuurlijk zou het kunnen betekenen dat mensen minder naar de film gaan en dat dus Pathé op haar eigen omzet kannibaliseert. Maar als Video on demand succesvol blijkt te zijn en Pathé zou er niet zijn ingestapt? Dan werden ze weggeblazen door UPC en Ziggo.

Nu de ebookmarkt. En nu niet zeggen dat die heel anders is, anders mag u nooit meer in het boekenvak werkzaam zijn. U gaat dus ebooks verkopen! Maar dan wel met verstand. U gaat er voor zorgen dat die markt zijn eigen dynamiek krijgt. En dat gebeurt nu nog helemaal niet. Men kopieert simpelweg de fysieke markt. Anders dan in de fysieke markt is bijvoorbeeld de prijs van het ebook vrij. Maar toch lijkt dat niet zo. Klikt u een willekeurige verkoper aan in Nederland, van Bol tot Hema, van Selexyz tot Boekhandel de Vries en Athenaeum. Overal staat de ebookversie van het boek over Steve Jobs, aangeboden voor € 19,99. In de eerste plaats is het gaatje met de prijs van het fysieke boek (€ 25,–) veel te klein. In de tweede plaats zou je verwachten dat er in een nieuwe markt wordt prijs gevochten. Niets van dat alles. In het boekenvak denkt men nog Kodak en niet Pathé.