Collectieve acties, of class actions, zijn procedures waarin meer partijen samen optrekken om hun recht te halen. Meestal gaat het om massaschade, dat wil zeggen financiële benadeling (bijvoorbeeld koersgerelateerde schade met betrekking tot aandelen, of kartelschade) maar de zaak kan ook een immaterieel doel hebben (bijvoorbeeld milieumaatregelen). In de Verenigde Staten zijn collectieve acties rond massaschade aan de orde van de dag, in Nederland zijn class actions nog steeds uitzonderlijke gevallen.

Het collectieve acties-team van bureau Brandeis bestaat uit specialisten op het gebied van ondernemingsrecht, collectieve procesvoering en afwikkeling van massaschade zaken. Dit team behandelt zaken in samenwerking met belangenbehartigers en claim funders van collectieve acties. Ook treedt ons team op in class actions die hoofdzakelijk in de Verenigde Staten  worden gevoerd, maar die in Nederland uitlopers kennen. Denk aan getuigen die hier gehoord moeten worden, of het verlenen van bijstand aan in Nederland gevestigde geschade partijen.

Wij zijn betrokken (geweest) bij onder meer de volgende massaschade zaken:

• Institutionele beleggers, waaronder het Zuid Afrikaanse ambtenarenpensioenfonds PIC, tegen Steinhoff, een Zuid Afrikaans beursfonds, dat op grote schaal en jarenlang een verkeerde voorstelling van de financiële zaken had gegeven;
• We komen op voor Nederlandse internetgebruikers, die vertegenwoordigd worden door Stichting The Privacy Collective. Deze stichting procedeert tegen Oracle en Salesforce om schadevergoeding te krijgen voor de achterban, vanwege schending van hun privacy rechter;
• privacy rechter.
• We treden op in meerdere kartelschade-zaken;
• Fortis Bank naar aanleiding van onjuiste informatie die Fortis in 2007 en 2008 aan de markt gaf over haar financiële risico’s die het gevolg waren van het aanhouden van grote beleggingen in portefeuilles met Amerikaanse subprime producten;
• De Dexia-affaire over de aansprakelijkheid voor financiële producten;
• Het pensioenfonds ABP en andere eisers tegen de Amerikaanse farmaceut Merck over beleggingsverliezen die het gevolg waren van het te laat openbaren van koersgevoelige informatie;
• De Libor-affaire, over de manipulatie van Libor en Euribor-rentetarieven door een aantal banken waaronder Rabobank.

Daarnaast zijn de advocaten van bureau Brandeis betrokken bij collectieve acties met een ideële inzet, zoals de zaak over het recht van de Britten in Nederland, met het oog op brexit, of van de Nederlandse Staat om data uit te wisselen met de Amerikaanse veiligheidsdiensten (Burgers tegen Plasterk).

Bij massaschade gaat het om grote aantallen benadeelden die dezelfde soort op geld waardeerbare schade hebben geleden door toedoen van één of een beperkt aantal schadeveroorzaker(s) en waarbij dezelfde of soortgelijke juridische en feitelijke vragen spelen. Het kan bijvoorbeeld gaan om misleiding van aandeelhouders in een beursfonds, het verzwijgen van technische gebreken bij massaal verkochte consumentenproducten, of collectieve schadevergoeding door partijen die door kartelvorming op onrechtmatige wijze voordelen hebben behaald.

Door de introductie van de Wet collectieve afwikkeling massaschade (WCAM) in 2005 kunnen in Nederland massaschadezaken collectief worden geschikt en kunnen deze schikkingen door het Gerechtshof Amsterdam verbindend worden verklaard. De verbindendverklaring brengt mee dat ook benadeelden die zelf niet betrokken waren bij de schikking, hieraan rechten kunnen ontlenen. Als de benadeelde niet gebonden wenst te zijn aan de schikking kan hij dit binnen een vastgestelde termijn aangeven,  de zogenaamde ‘opt out’. Met ingang van 2020 is de WAMCA in werking getreden, die het bovendien mogelijk maakt om schadevergoeding te vorderen.

De internationale relevantie van Nederland als ‘class action settlement’-land is de laatste jaren toegenomen. Het Gerechtshof Amsterdams heeft in de zogenoemde Converium-beslissing bepaald dat er niet heel veel aanknopingspunten met de Nederlandse rechtssfeer nodig zijn, om een collectieve schikking bindend te maken voor alle geschade partijen in heel Europa. Zeker ook na de Amerikaanse zogenoemde Morrison-beslissing (Morrison v. National Australian Bank), die het moeilijker maakt om class actions tegen niet in de VS gevestigde partijen in de VS uit te procederen, wordt verwacht dat er in Nederland meer collectieve acties zullen plaatsvinden.

Het class action-team van bureau Brandeis staat onder leiding van Frank Peters. Frank Peters is betrokken bij diverse Nederlandse en Amerikaanse class actions, en geeft geregeld lezingen over de bescherming van institutionele beleggers en manipulatie van de financiële markten op het gebied van de LIBOR en EURIBOR rates.