Goudse Kaas wordt gemaakt in Friesland, Afrika is van China en Elspeet is een conferentie die in Amsterdam wordt gehouden. Ooit was de wereld overzichtelijker, ben ik onmiddellijk met u eens, maar ik moet zeggen, de laatste ontwikkeling is wel een lekkere. Helemaal naar Elspeet afreizen om daar met andere boekenwurmen over het vak te praten is wel een mijl op zeven hè, althans als je niet in Elspeet woont en geldt dat niet voor het overgrote deel der mensheid.

Wat valt op bij de laatste bijeenkomst bij het Letterenfonds? Allereerst er zitten voornamelijk blanke jonge vrouwen in de zaal. Als ik 90% zeg overdrijf ik niet. Het is zo bezien een zegen voor het inclusiviteitsbeleid van de Stichting Elspeet dat ik er was. Een man van middelbare leeftijd, helaas dan wel ook blank, maar je kunt niet alles hebben.

En zo wordt het ons kent ons gehalte van zo’n bijeenkomst nog eens versterkt natuurlijk. Wij van het boekenvak, vertellen aan ons van het boekenvak wat er in het boekenvak gaat gebeuren. En daarbij gaat de blik natuurlijk naar de toekomst. Wie heeft er zin in het verleden? Dat is natuurlijk logisch bij de samenstelling van dit publiek, dat heeft nu eenmaal meer toekomst dan verleden. En ik wil niet al te zielig doen (een beetje mededogen vind ik best fijn) maar je hoeft niet helderziende te zijn om te voorspellen dat ik nu eenmaal meer verleden heb dan toekomst. En waar de jonkies ervaringen aan verwachting spiegelen, spiegel ik verwachtingen aan ervaring.

Zo hoor ik de verhalen over vernieuwing in het boekenvak al 40 jaar voorbij komen. Daarbij wordt vooral en veel naar het digitale domein gekeken, maar ook dat doen we al 30 jaar (we lopen tien jaar achter op de muziekindustrie). Maar door er over te praten zie je dat het nog altijd niet omarmd is, dan zou het niet zo’n issue zijn immers. En door digitaal te koppelen aan het mode woord innovatie, krijg je al helemaal het idee alsof het internet gisteren per ongeluk is ontdekt.

Alsof innovatie iets anders is, iets wezensvreemds, alsof er diep in het boekenvak een onverzettelijke onbenoemde oerkracht is, die telkens een innovatief tikje moet krijgen. Maar morgen is al lang begonnen, we zitten er midden in en het gaat dus niet om de toekomst, het gaat om het nu. Een paar inzichten mijnerzijds. Uit onderzoek blijkt dat er niet minder wordt gelezen dan vroeger the inconvenient truth. En lezen van papier is niet wezenlijk anders dan lezen vanaf een scherm. En last but not least, in het keuzemoeras heb je altijd gidsen nodig. Dus er zal altijd een rol blijven voor the middleman tussen lezer en schrijver.

Terug naar Elspeet, eh Amsterdam. Hou Schwung in de gaten, het innovatie vehikel van WPG. Die doen het al, zij digitaliseren the middleman en ze doen het nu. Daarbij kloppen ze zichzelf niet op de borst, maar hebben ze niet half in de gaten hoe belangrijk ze zijn.